ERCP
Endoskopik retrograt kolanjiopankreatografi uygulamalarına kısace ERCP denir. Duedonoskop denilen özel görüşlü bir kamera sistemi ile; ağızdan girilerek, yemek borusuna, oradan mideye ve nihayet duedonuma (ince bağırsak) inilmesi ve safra yollarındaki tıkanıklıklara müdahale edilmesi işlemleri ERCP olarak adlandırılmaktadır.
ERCP Nedir?
ERCP (Endoskopik Retrograd Kolanjiyo Pankreatografi) safra kanalı ve pankreas kanalı hastalıklarının teşhis ve tedavisinde kullanılan üst düzey bir gastroenteroloji uygulamasıdır. ERCP sırasında özel bir endoskopi cihazı, çeşitli kateterler ve röntgen cihazı birlikte kullanılır. Görüntüleme yöntemlerindeki ilerleme nedeniyle ERCP teşhisten çok tedavi amacıyla kullanılmaktadır.
Safra kanalı ve Pankreas kanalı nelerdir: Karaciğer safrayı yapar ve safra, safra yolları ile önce safra kesesine oradan da ince bağırsağın birinci bölümüne (duodenum) dökülür. Pankreas midenin arkasında yerleşmiştir ve salgıladığı enzimler safra ile aynı yerden barsağa dökülür. Safra ve pankreas enzimleri yiyeceklerin sindirilmesi için gereklidir. Safra kanalı ve pankreas kanalı hastalıkları hayati önem arz eder ve tedavileri şarttır.
Safra kanalı ve Pankreas kanalı hastalıklarının belirtileri nelerdir:
Sarılık, ateş, karın ağrısı, sırt ağrısı, kilo kaybı, idrar renginde koyulaşma, uzun süreli diyare safra yolu ve pankreas hastalıklarının belirtisi olabilir, bu hastalarda yapılan testlerde karaciğer testleri ve sarılık değerlerinde yükselme tespit edilmektedir, görüntüleme yöntemlerinde Ultrasonografide safra kanalında veya pankreas kanalında genişleme, kitle veya taş görülebilmektedir. Son yıllarda sık kullanılmaya başlanan MRCP ( safra yolu MRI) ve Endosonografi ( endoskopi cihazının ucuna bağlanan Ultrasonografi cihazı) yöntemleri ile bu kanalların hastalıkları kolayca tespit edilmekte ve tedavilerinde ERCP yöntemi kullanılmaktadır.
ERCP ne zaman yapılır?
Safra kanalı taşları, safra kanalı tümörleri, safra kanalı yaralanmaları ( genellikle safra kesesi operasyonu sonrası görülmektedir), pankreas kanalı taşları, pankreas kanserleri, pankreas psodokistlerinin tedavilerinde kullanılmaktadır. Safra kesesi taşları ERCP ile alınamamaktadır, bu taşlar genel cerrahi tarafından safra kesesi operasyonu ile alınmaktadır.
ERCP işlemi nasıl yapılır
İşlemden önce hasta muayene edilir ve yapılması gerekli testler (tam kan sayımı, protrombin zamanı gibi) ve eğer hastaya özel bir durum varsa ona yönelik gereken testleri yapılır.
ERCP yapılacak kişinin işlem öncesi en az 8 saat aç olması gerekir. Ayrıca Aspirin, Kumadin gibi kanı sulandıran ilaç kullanımı varsa işlemden bir hafta önce kesilmelidir.
ERCP,hasta röntgen masasında sol yan pozisyonda yatırılarak yapılır. İşlem öncesi hastanın endoskopu rahat yutabilmesi için boğazına lokal anestezik sprey sıkılır ve damar yolundan sakinleştirici ve ağrı kesici ilaçlar verilir. Kliniğimizde işlem ameliyathane şartlarında ve anestezi doktoru eşliğinde yapılmaktadır.
Ortalama işlem süresi 20-60 dakikadır.
Sedasyon yapılan hastaya yandan görüşlü endoskopla ağızdan girilir. Duodenoskop denen bu özel endoskop onikiparmak barsağın ikinci kısmına geçiş ile safra yollarının barsağa açıldığı bölgenin görüntülenmesini sağlar.
Endoskopla yemek borusu ve mide geçildiktan sonra onikiparmak barsağına ulaşılır.
Burada ana safra kanalı ve pankreas kanalının barsağa açıldığı yer olan papilla bulunur. Papillanın ucundaki küçük delikten ince bir kanül geçirilerek kontrast madde enjeksiyonu yapılır ve bu şekilde safra yolları ile pankreas kanalı görüntülenerek filmleri çekilerek hastalık teşhisi konur.
Genellikle safra kanalı ağzı kesildikten sonra safra kanalındaki taş-çamur ve iltihap, basket ve balon denilen özel ERCP malzemeleriyle boşaltılır. Hastalığın durumuna göre özellikle kanalı daraltan tümör olgularına stent denilen (plastik veya metal) borular yerleştirilir. Gereken olgularda histopatolojik inceleme için biyopsi alınarak işlem sonlandırılır. İşlem esnasında fotoğraf ve skopi görüntüleri dijital ortamda kaydedilir.
ERCP İşlemin yan etkileri;
Safra kanalı ile pankreas kanalının yakın komşuluğundan dolayı ERCP işlemine bağlı en sık görülen komplikasyon akut pankreatittir. Akut pankreatit görülme sıklığı % 5-15 arasında değişmekte olup, olguların % 90`ında 2-3 gün içerisinde bu komplikasyon hızla düzelmektedir.
Kolanjit olarak adlandırılan safra kanalı iltihapları ERCP sonrası en sık görülen ikinci komplikasyondur. İşlem öncesi enfeksiyon bulguları olan hastalarda enfeksiyonun devamı şeklinde ve genel durumu bozuk tümör olgularında ve safra kanalında çok sayıda taşın bulunduğu durumlarda enfeksiyona daha sık rastlanılmaktadır.
ERCP işlemi esnasında kanama ve işlemden sonra kan verilmesine kadar giden ciddi kanamalara çok seyrek olarak rastlanmaktadır. Kanamaların birçoğu kendiliğinden durmaktadır.
ERCP`nin en ciddi ve önemli istenmeyen yan etkisi bağırsak delinmesidir. Böyle bir durumda ameliyatsız tedavi şansı mevcutsa da hastaların çoğuna cerrahi müdahale gerekmektedir.
İşlem sonrası aynı gün içinde taburcu olmak mümkün
Genellikle birkaç saatlik istirahat sonrasında hasta taburcu edilebilmektedir. Kliniğimizdeki uygulamada ERCP işleminde 2 saat sonra bazı komplikasyonların teyit edilmesi için ( kanama pankreatit, barsak delinmesi) röntgen filimi ve kan değerlerine bakılmaktadır problemi olmayan ve dinlendirilen hasta aynı gün taburcu olmaktadır. Bazı riskli ve zor vakalarda % 8-10 oranında istenmeyen yan etkiler oluşabilmektedir. Bu yan etkilerin ortaya çıkması durumunda hastanın birkaç gün hastanede yatması, bazı durumlarda ise kan verilmesi, uzun süre antibiyotik ve ağrı kesici verilmesi, yoğun bakımda yatırılması ve hatta hastanın operasyona alınması gerekebilmektedir.
Bu makale 3723 kez okundu.